برگزاری نشست پژوهشی شورای مدیران پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با معلمان و پژوهشگران در تبریز

این نشست که در راستای تعمیق فرهنگ پژوهش و پژوهشگری در فرآیندهای تربیتی و ارتقای سطح بینشِ پژوهشی در بین دانش آموزان، معلمان و مدیران برنامه ریزی شده بود، مورخ 24 اردیبهشت در تبریز برگزار گردید.

دکتر علی محبی، رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به فرمایشی از مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه تکریم معلم تکریم علم است و تکریم علم موجب رواج و گسترش آن می شود، گفت: به هر اندازه که معلمان را تکریم کنیم به همان اندازه می توانیم توقع داشته باشیم که جامعه پیشرفت کند. جایگاه علم و جایگاه معلم در هیچ دینی به اندازه دین اسلام و در هیچ کتاب آسمانی به اندازه قرآن پرداخت نشده است. از قسم به قلم تا کرامت خداوند به خاطر معلم بودن در سوره علق تا دستمزد و پاداش بهترین انسان ها "ان اکرمکم عندا.. اتقاکم".  ایشان با اشاره به روایتی از حضرت علی(ع) که علم سلطان است، اظهار داشت، علم و پیشرفت قدرت برتری است، هر کس به آن رسید دست برتری دارد و هر کس نرسید لاجرم محکوم به تبعیت است.

ایشان پژوهش را تلاش برای دستیابی به حقیقت دانست و خاطرنشان کرد: از یکصد و سی و یک راهکار سند تحول، یازده راهکار به طور مستقیم و بیست و پنج راهکار به صورت غیر مستقیم، پژوهش را مورد توجه قرار داده اند و این نشان از اهمیت پژوهش است. اگر سند تحول به خوبی اجرا نشده است، اگر رتبه بندی معلمان علیرغم تلاش های اخیر، آنچنان که باید کام معلمان را شیرین نکرد، فقط یک دلیل داشت؛ کم توجهی به پژوهش و جای خالی تحقیق در نظام تعلیم و تربیت. در حالی که در زیر نظام پژوهش و ارزشیابی که یکی از زیرنظام های ششگانه سند تحول است مدرسه پژوهنده مطرح شده است و در مدرسه پژوهنده یک بند دقیقاً به بحث شناسایی ملاک ها و معیارهای رتبه بندی معلمان، مدیران مدارس و مدرسه می پردازد. قبل از اجرای رتبه بندی که عاملی برای ارتقای صلاحیت های حرفه ای معلمان و ارتقای یادگیری دانش آموزان است، نیازمند چندین پژوهش عمیق بودیم.  

دکتر محبی ادامه داد، اگر علیرغم داشتن معلمان علاقمند و زمینه های خوب، با فقر آموزشی و بازماندگی از تحصیل در دوره متوسطه مواجه هستیم، یا با ضعف عدالت آموزشی مواجه هستیم، همه و همه در این خلاصه می شود که ساختار پژوهشی در نظام تعلیم و تربیت عمومی، کارآمدی خودش را به اثبات نرسانده است. چرا این اتفاق افتاده است؟ این هم یک علت دارد. همه این مسائل و مشکلات به این دلیل است که مدیریت حاکم بر نظام تعلیم و تربیت از پشتوانه علمی و پژوهشی خوبی بهره مند نبوده است.

ایشان تحقق واقعی پژوهش را استقرار کامل زیر نظام پژوهش و ارزشیابی بیان کرد و گفت، مدیریت علمی در نظام تعلیم و تربیت یعنی تحقق سازمان پژوهنده، یعنی تحقق مدرسه پژوهنده. وقتی می گوییم مدرسه تراز سند تحول، یعنی مدرسه ای که مدیریت، راهبری و کنشگران آن اعم از معلم، والدین، دانش آموز و سایر کنشگران، برنامه درسی و تربیتی، ارزشیابی و بازخوردش و در نهایت خروجی اش بر اساس تحول و ویژگی های مورد نظر باشد.

رئیس پژوهشگاه مطالعات ادامه داد، برنامه درسی سال هاست که در کشورهای پیشرفته دنیا از رویکرد موضوع محوری به رویکرد شایستگی محوری تغییر یافته است. موضوع ها و دیسیپلین ها در خدمت شایستگی ها هستند. مثلاً شایستگی به نام هویت، خودیابی، خودشناسی، خودتوسعه ای، خودتنظیم گری و... هویت فردی، خانوادگی و ملی را یکی از شایستگی ها می دانند.

دکتر محبی با اشاره به انواع نیازسنجی پژوهشی؛ نیازسنجی پژوهشی عرضه محور، تقاضا محور و مسئله محور، گفت: نیازسنجی عرضه محور یعنی محقق موضوع را می دهد و مجموعه پژوهشی هم می پذیرد و پژوهش انجام می شود، این عرضه محوری است. در نیازسنجی تقاضا محوری موضوع پژوهش از طریق بهره بردار ارائه می گردد. اما مسئله محوری فراتر از اینهاست که در آن مدیر و پژوهشگر در فرایند پژوهش مشارکت کامل دارند.

ایشان با اشاره به سند راهبردی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش  اظهار داشت، در این سند شاخص ها و سنجه های ارزیابی عملکرد پژوهشی پژوهشگاه متناسب با زیر نظام پژوهش و ارزشیابی و سند تحول نوشته شده است. سند راهبردی پژوهشگاه در یک برنامه متناسب با پایان برنامه هفتم طوری طراحی شده است که دارای شاخص، معیار و سنجه دقیق بوده و سامانه یکپارچه مدیریت اطلاعات پژوهشی و بانک جامع اطلاعات خریداری شده، بومی شده و مستقر شده است که هر زمان می توان وضعیت عملکرد پژوهشگاه را رصد کرد.

در ابتدای این نشست آقای علیزاده، معاون پژوهشی، برنامه ریزی و منابع انسانی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی و آقای حسین زاده مدیر ناحیه 3 تبریز ضمن خیرمقدم گویی، در باب اهمیت پژوهشگری و چالش های انجام پژوهش مطالبی ارائه نمودند. همچنین دکتر رضا کلانتری، سرپرست مرکز پژوهشی تبریز ضمن تشریح برنامه نشست های دو روزه، هدف از آن را در راستای تعمیق فرهنگ پژوهش و پژوهشگری در فرآیندهای تربیتی و ارتقای سطح بینشِ پژوهشی در بین دانش آموزان، معلمان و مدیران عنوان نمودند.

 در این برنامه 250 نفر از منتخبینی از معلمان پژوهشگر، دکتر معلمان، مدیران و کارشناسان معاونت های پژوهشی، متوسطه و ابتدایی استان به همت دکتر یوسف نژاد، رئیس گروه تحقیق و پژوهش استان شرکت داشتند.

در بخش دیگری از این نشست سئوالاتی که توسط حاضرین در حوزه های مختلف از جمله مطالعات تیمز و پرلز، ارزشیابی توصیفی، کلاس های چند زبانه و چندپایه، خانواده، مدرسه و فعالیت های پرورشی و نیازهای پژوهشی در حوزه کودکان استثنایی مطرح شد، توسط خانم دکتر احقر، رئیس پژوهشکده خانواده و مدرسه؛ آقای دکتر حسنی، سرپرست پژوهشکده برنامه ریزی درسی و نوآوری های آموزشی؛ خانم دکتر صمدی، سرپرست پژوهشکده تعلیم و تربیت؛ خانم دکتر فرهبد، سرپرست پژوهشکده کودکان با نیازهای ویژه؛ آقای دکتر کبیری، رئیس مرکز تیمز و پرلز؛ دکتر رضا کلانتری، سرپرست مرکز پژوهشی روستایی و چندزبانه، خانم دکتر حسین پور، مدیر امور هماهنگی پژوهشی پاسخ داده شد.